ارزش های بنیادین و نحوه معیشت

انسان ها در پس باورهای خود که در مورد آنها به بحث و گفتگو می پردازند، ارزش هایی بنیادین دارند که معمولا سخنی از آنها گفته نمی شود. بسیاری از اوقات، بحث ها در سطح ظاهری انجام می شود و به آن ارزش های بنیادین نمی رسد.  به طور مثال ممکن است بحثی میان دو نفر در مورد نحوه پوشش افراد در جامعه شکل بگیرد و فرد نخست مدعی آن باشد که باید در جامعه نحوه خاصی از پوشش وجود داشته باشد و همه از آن تبعیت کنند، در حالیکه فرد دیگر معتقد است نباید چنین قانون عامی وجود داشته باشد. این دو نفر ممکن است ساعت ها با یکدیگر به بحث بپردازند و برای مدعای خود دلایل مختلفی ذکر کنند و سرانجام به نظر مشترک نرسند. این تفاوت نظر از آن رو است که در بن اندیشه های فرد نخست، ارزشی وجود دارد که با ارزش های موجود در بن اندیشه های فرد دیگر متفاوت است. برای فرد نخست حفظ انسجام اجتماعی و تبعیت از آموزه های دینی دارای اولیت است و ارزش مهمتر محسوب می شود در حالیکه برای فرد دوم آزادی های فردی و اختیار عمل برای اشخاص، ارزش مهمتری محسوب می شود.

اگرچه همه انسان ها بر اساس مشترکاتی که دارند، کم و بیش دارای ارزش های بنیادین مشابه هستند اما شکل گیری پاره ای از ارزش ها و نیز اولویت بندی ارزش های بنیادین، تابعی از نحوه معیشت و محیط زندگی افراد است. فردی که در شرایط نابسامان امنیتی قرار گرفته است، مهمترین ارزش بنیادین او امنیت خواهد بود و هر امری که با این ارزش بنیادین در تعارض باشد را بر نخواهد تافت. فردی که در محیطی عاری از آزادی رشد کرده باشد، همواره بر آزادی انسان ها تاکید خواهد داشت واین مسئله برای او ارزش بنیادین راجح خواهد بود.

با توجه به مطلب فوق، اگرچه نمی توان از همه انسان ها خواست که ارزش های بنیادین یکسانی داشته باشند و در نتیجه تفکر و باورهای یکسانی داشته باشند ولی توجه به تفاوت در اندیشه و نیز التفات به منشاء آن می تواند به ما کمک کند تا به اندیشه دیگران احترام بگذاریم و زمینه ساز همزیستی مسالمت آمیزی را فراهم آوریم.