آیا مدرن شدن به معنای غربی شدن است؟
تصور عمومی این چنین است که مدرن شدن مستلزم غربی شدن است. بر این اساس، فردی که در پی ایده های نوین است و دغدغه ی سوال ها و پاسخ های جدید را دارد، در اذهان بسیاری، متاثر از غرب تلقی می شود. اما آیا واقعا چنین است؟
ایده پردازی های نسبتا جدید در مورد مدرنیته، این تصور رایج را مردود می داند. به طور مثال ساموئل آیزنشتاد(2000)، از «مدرنیته های متکثر[1]» سخن می گوید. از نظر او این چنین نیست که مدرنیته صرفا یک الگو داشته باشد و رهبری این الگو هم به دست اروپا باشد بلکه امروز شاهد گونه های مختلفی از مدرنیته هستیم؛ گونه هایی که هر کدام ویژگی های خاص خودشان را دارند.
اگر گوهر اصلی مدرنیته را تفکر انتقادی بدانیم، این ایده/ارزش در شرایط مختلف می تواند نتایج متفاوتی داشته باشد. پیشینه تاریخی و تجارب زیسته در کنار مسائل فرهنگی و دینی از جمله عواملی هستند که موجب می شوند شاهد مدرنیته های مختلف باشیم. جالب آنکه یکی از ایده های مهم در فرهنگ مدرنیته غربی، ایده «اصالت» است. بر طبق این ایده، هر فرد بایستی بر اساس فهم خود زندگی کند و تلاش کند تا خویشتن خویش را تحقق بخشد. شیوع این نگاه را در فیلم ها، رمان ها، مشاوره ها به وضوح می توان دید. با این حال آنچه که معمولا در مورد اصالت مغفول می ماند، سطح دیگری از ایده اصالت است. بر اساس ایده اصالت، نه تنها هر فرد بایستی زندگی اصیل داشته باشد، بلکه هر جامعه نیز بایستی نسخه اصیلی از خودش باشد و نه یک کپی از جامعه دیگر! هر جامعه بایستی مسائل اصلی (و نه مسئله نماها) خود را بیابد و برای حل آنها تلاش کند. نه مسئله و نه حل آن، اموری وارداتی نیستند و یک جامعه اصیل، جامعه ای است که در این دو حیطه، اصیل باشد.
با در نظر داشتن این نکته، بایستی میان دو مفهوم غربی سازی و مدرن سازی، تفاوت قائل شویم. غربی سازی در واقع ساختن یک نسخه بدل بی کیفیت از غرب است در حالیکه مدرن شدن به معنای پویایی و تفکر انتقادی در سنت خویشتن است؛ حرکتی که موجب بارور شدن اندیشه و حل بسیاری از مسائل جامعه ما خواهد شد.
